Πολιτισμός και μέσα μαζικής ενημέρωσης

 

Έλενα Παπαδοπούλου

Μέλος Εκτελεστικού Γραφείου ΔΗΚΟ

Υποψήφια Βουλευτής Λευκωσίας

Πολιτισμός και μέσα μαζικής ενημέρωσης

Ο πολιτισμός αποτελεί την πρωταρχική βάση της δημοκρατικής κοινωνίας μας και με τη συμβολή του καθίσταται εφικτή η εκπλήρωση μελλοντικών πολιτικών επιδιώξεων. Ένας εποικοδομητικός διάλογος με τον πολιτισμό θα αποτελούσε σημαντική προϋπόθεση εξασφάλισης κοινωνικής συνοχής, διεθνούς συνεννόησης και δημόσιων οικονομικών συναλλαγών. Είναι απαραίτητο να αναζητείται και να επιδιώκεται ο διάλογος με τους ανθρώπους του πολιτισμού που ενδυναμώνουν την ελευθερία της καλλιτεχνικής και όχι μόνο έκφρασης και ενισχύουν το αισθητήριο της κοινωνικής και πολιτικής ευθύνης απέναντι στον πολιτισμό μας.

Ο όρος Πολιτισμός δεν περιορίζεται μόνο στην καλλιτεχνική παραγωγή και στην προώθηση της αλλά περιλαμβάνει και μια βασική έκφραση των δημοκρατικών θεσμών, στο πλαίσιο των οποίων η τέχνη και ο πολιτισμός υπηρετούν την ενίσχυση της κοινωνικής συμμετοχής και την προάσπιση αξιών και ηθών σε έναν κόσμο που βάλλεται από καθοριστικές αλλαγές. Τέχνη και πολιτισμός καθορίζουν την πνευματική ταυτότητα των ανθρώπων, ενδυναμώνουν την κοινωνική συνοχή, αντικατοπτρίζουν την ίδια την κοινωνία, αντανακλούν τον τρόπο ζωής της, προτείνουν στάσεις, προσδιορίζουν κατευθύνσεις και καθιστούν απαραίτητη τη συμμετοχή μας στις διαδικασίες της πολιτιστικής παραγωγής.

Στο πλαίσιο καθορισμού αυτής της συμμετοχής επισημαίνονται οι επιδιώξεις μας. Το κράτος οφείλει να προασπίζεται, να ενισχύει την πολιτιστική παραγωγή, να ενθαρρύνει τη δημιουργία, να διατηρεί τις πολιτιστικές παρακαταθήκες και να ενισχύει τη γνώση για τον πολιτισμό, όπως προνοεί και το τρίτο μέρος του Ευρωπαϊκού Συντάγματος για τον Πολιτισμό. Ο πολιτισμός επομένως είναι και πρέπει να αποτελεί δημόσιο αγαθό και η προώθηση του δεν είναι επιδότηση για το μέλλον αλλά επένδυση για ένα καλύτερο μέλλον. Ένα μέλλον που θα εξασφαλίζει στον κάθε πολίτη πρόσβαση στα αγαθά του πολιτισμού, καθώς ο διχασμός πολιτισμού και μέσων μαζικής ενημέρωσης σημαίνει και κοινωνικό διχασμό. Ο πολιτισμός μαζί με την εκπαίδευση συνεργάζονται με σκοπό τον αποκλεισμό του διχασμού, επιτρέπουν τη συμμετοχή στις κοινωνικές διαδικασίες, την προσωπική ανάπτυξη και αποτελούν σημαντικό παράγοντα κοινωνικής ένταξης και συνοχής. Πρωτοβουλίες και προτάσεις εφαρμογής μέτρων στο πλαίσιο της εκπαίδευσης με θεσμούς, όπως βιβλιοθήκες, μουσικές σχολές, μουσεία και θέατρα, μπορούν να συμβάλλουν στην ενίσχυση της πολιτιστικής παιδείας. Απαραίτητη προϋπόθεση για αυτές τις εφαρμογές είναι η ενεργοποίηση μιας οικονομίας πολιτισμού και η εξασφάλιση των κατάλληλων συνθηκών και δομών για τον πολιτισμό. Αυτή η διαδικασία μεταφράζεται σε μια δυναμική πολιτιστική πολιτική που θα ενθαρρύνει την ανάπτυξη των απαραίτητων θεσμών σε συνεργασία πάντα με την κοινωνία και την αγορά. Γνώση και ιδέες αποτελούν τις βασικές και πρώτες ύλες για την οικονομία του πολιτισμού.

Στο πλαίσιο ενός συμβολαίου μεταξύ πολιτικής, οικονομίας και πολιτιστικής δημιουργίας θα μπορούσαν να επιλυθούν οικονομικά ζητήματα και θέματα κοινωνικής συμμετοχής. Η εξασφάλιση ενός σταθερού πεδίου αναφοράς για τους δημιουργούς του πολιτισμού και των μέσων μαζικής ενημέρωσης αποτελεί μέρος αυτού του συμβολαίου. Η απόκτηση ενός ασφαλούς εργασιακού, μισθολογικού και συνταξιοδοτικού πλαισίου για τους τομείς αυτούς απασχόλησης θα εξασφάλιζε την υποστήριξη της αξιοπρεπούς καλλιτεχνικής παραγωγής για τους δημιουργούς και μια εποικοδομητική συμβολή στα μέτρα βελτίωσης του καθεστώτος του καλλιτέχνη. Αυτό θα υπηρετούσε την προστασία των δράσεων εκείνων που γίνονται προς ικανοποίηση των πνευματικών και καλλιτεχνικών αναζητήσεων και προσφέρουν πολιτισμό ως πράξη. Τα προϊόντα της πνευματικής παραγωγής και ιδιοκτησίας θα πρέπει επίσης να τύχουν ιδιαίτερου σεβασμού στον διαδικτυακό κόσμο, καθώς το ψηφιακό μέλλον μας φέρνει αντιμέτωπους με νέες προκλήσεις και επιβάλει τρόπους προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας. Επομένως είναι απαραίτητη η εξασφάλιση μιας ισορροπίας ανάμεσα στην φιλική χρήση του διαδικτύου και στα δικαιώματα των δημιουργών.

Το συμβόλαιο μεταξύ πολιτικής, οικονομίας και πολιτιστικής δημιουργίας περιλαμβάνει επίσης τη βελτίωση των πλαισίων λειτουργίας της κρατικής τηλεόρασης που υπηρετεί διαφορετικά κριτήρια από εκείνα που στοχεύουν μόνο στην εξασφάλιση της τηλεθέασης, όπως και τη διατήρηση του σημαντικού ρόλου της στην κοινωνία και στη δημοκρατία. Μια δημοκρατία που προϋποθέτει την ελεύθερη διακίνηση πληροφοριών και απόψεων. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η ελεύθερη πρόσβαση στην γνώση και στην πληροφορία που απαιτεί την προσαρμογή των μέσων επικοινωνίας στις απαιτήσεις του ψηφιακού κόσμου. Η αγωγή των μέσων μαζικής ενημέρωσης επομένως και η διαχείριση των προοπτικών της κοινωνίας της πληροφορίας και της επικοινωνίας αποτελούν θέματα παιδείας και πολιτισμού και κατοχυρώνουν την διαδραστική σχέση μεταξύ πολιτισμού και μέσων μαζικής επικοινωνίας, μια σχέση που μπορεί να προωθήσει τη διασυνοριακή κινητικότητα, το διαπολιτισμικό διάλογο και την κυκλοφορία πολιτιστικής παραγωγής πέραν των εθνικών συνόρων.